Eerbiedig de schepping en geef kinderen ruimte

Het zou ontspannend zijn voor kinderen, ouders en docenten als we op school niet doen alsof grassprieten harder groeien als je eraan trekt.

In ‘De Staat van het Onderwijs’ vertelt inspecteur-generaal Vogelzang over de dalende prestaties in Nederland. Internationaal onderzoek (PIRLS onderzoek 2016) over het lezen van tienjarigen op school (in Nederland: groep 6) in vijftig landen, bevestigt dit beeld. Nederland besteedt aan leesonderwijs aan tienjarigen 363 lesuur gedurende het schooljaar (meer dan elk ander land). Het effect? De motivatie en het leesplezier zijn minder dan in vrijwel elk ander land. En ook de leesresultaten blijven achter.

Volgens Vogelzang is er verder ‘geen gezamenlijk beeld van goed onderwijs’. Bij de Werk- en Steungroep Kleuteronderwijs is dat beeld er wel: kinderen ontwikkelen zich volgens een vaste volgorde, maar het tijdschema is variabel. Met eenvoudige rijpheidsproeven kun je er makkelijk achter komen of een kind klaar is om te leren lezen, rekenen en schrijven. En later of het rijp is voor spellinglessen.

gelukkiger
In de krant van 27 april schreef Ewald Vervaet over het omgaan met de ontwikkeling van kinderen. In de praktijk wordt volgens mij iederéén gelukkiger van aansluitend en aanvullend onderwijs. Niet alleen kinderen, maar ook leerkrachten en ouders. Want het scheelt voor alle partijen werkdruk. Op een willekeurige basisschool wordt nu veelvuldig voorbijgegaan aan het feit dat niet elk kind rijp genoeg is om te starten met én lees-, én schrijf- én rekenlessen bij de aanvang van groep 3. Vanaf de eerste dag in groep 3 is een flinke hoeveelheid tijd voor leesles ingeroosterd. Ook groep 4 en 5 besteden op advies van de huidige methodes veel uren aan lezen. Kinderen die ontdekkend leren lezen, vanaf
het juiste moment, hebben veel minder tijd nodig dan de huidige ingeroosterde uren. Kinderen leren bovendien leren: ze ervaren hindernissen en zoeken zelf naar oplossingen. Zo oefenen ze zich al van nature in het waarnemen, nauwkeurig zijn en niet impulsief zijn. Dit zijn drie cognitieve functies, oftewel basisbouwstenen van het denken. Ze tonen tijdens de lessen zelfvertrouwen, motivatie en taakgerichtheid. Het levert hun rust op en ze behouden hun nieuwsgierigheid. Laten we daarom stoppen de kleuters te vermoeien met verplichte abstracte inhoud als ‘speelse voorbereiding’ op het onderwijs in groep 3. Dit geldt zeker ook voor de peuters.

Mijn droom is dat we tijd besteden aan de basis (muziek, spel, beweging, sociaal-emotionele ontwikkeling, klank- en vormoefeningen) en pas als we rijpheid proeven, starten met lees-, schrijf- en rekenlessen. Dat kan voor het ene kind qua lezen bijvoorbeeld halverwege groep 2 het geval zijn, maar voor een ander kind simpelweg halverwege groep 4. Dan hebben we over een paar jaar heel andere resultaten in groep 6. En een stuk meer ontspanning dan nu vanwege het overvolle lesrooster.

In feite eerbiedigen we de schepping als we jonge kinderen ruimte en tijd geven zich te ontwikkelen. Een grasspriet gaat ook niet harder groeien als je eraan trekt. Integendeel. Toch een prettig idee, dat we ontspannen bezig kunnen zijn en tegelijk goede resultaten kunnen verwachten.

Esther Meima
(Esther werkt in het onderwijs met jonge kinderen)

geplaatst in het Nederlands Dagblad van 17 mei 2018

 

6 reacties

  • Dankjewel José!
    Wat heb je een mooie vergelijking: als een bloem nog in de knop zit, moet je de blaadjes niet lospeuteren.

    Vanmorgen sprak ik een oud-kleuterjuf die nog steeds wel wil invallen als ergens de nood aan de man is. Deze juf heeft haar KLOS-boeken bewaard! Die mag ik binnenkort eens inzien!
    Ze vertelde me o.a. over de hoofdinspecteur van het kleuteronderwijs van jaren terug, juffrouw Stolk. Misschien moeten we eens helder krijgen wat zij precies deed als ze op bezoek was bij een willekeurige kleuterklas. Weet jij dat toevallig?
    O ja. De leeftijd van deze juf? Ik had het niet geraden hoor… 85! Nog steeds zo bevlogen als toen ze in haar kleuterklas werkte. Geweldig.

    • José Hoogzand

      Hallo Esther ,

      Wat leuk die reactie van die oud-kleuterjuf.
      Ik ben zelf 65 en de opleiding heette indertijd: Opleidingsschool voor kleuterleidsters . Waarschijnlijk heeft ze prettige herinneringen aan die inspecteur. Ik heb verschillende herinneringen aan inspectiebezoeken.Waarvan een prettige.De bezoeken hielden in dat die persoon ergens ging zitten en de gang van zaken observeerde. Naar aanleiding van de bevindingen gingen ze dan in gesprek met je.
      Degene die ik als heel prettig heb ervaren was een meneer die na een poosje rondgekeken had een gesprekje met mij begon terwijl de kleuters bezig waren. Op een gegeven moment kwam er een kleuter naar mij toe om iets te vragen.Ik excuseerde mij bij hem om het kind te woord te staan. Hij zei ga vooral je gang . Jij bent er voor hen en niet voor mij.Ik moet mij excuseren dat ik je tijd in beslag neem.Nadat ik het kind te woord had gestaan hebben we nog verder gesproken. Het was zo’n ochtend dat de kinderen muisstil en geconcentreerd bezig waren.Die momenten heb je soms en dat was ook leuk om hen zo gade te slaan. Na ons gesprekje bedankte hij mij vriendelijk voor mijn uitleg !
      Groeten José

  • Pingback: Aansluitend onderwijs – dat klinkt logisch! – Vikta

  • Jose

    Beste Esther ,

    Ik ben het helemaal met je eens. Ik vind het erg dat het voor jou nog steeds een droom, is om jonge kinderen ruimte en tijd te geven om zich te ontwikkelen. Ik ben van de generatie die zo heeft gewerkt en hiermee heel gelukkig was. Wat ook weer ten goede kwam aan de ontwikkeling van de kleuters. Veel collega’s en ik zijn langzamerhand in deze nachtmerrie beland. Ik heb mij heel ongelukkig gevoeld. Er was geen ontkomen aan. Wij waren eerst de experts en ineens gingen de mensen die geen ervaring hadden met kleuters ons vertellen dat het anders moest ! Onbegrijpelijk .
    Tegen ouders die per-see wilden dat hun kind naar groep 3 ,terwijl het er nog niet aan toe was, haalde ik altijd het v.b. aan van een bloemetje in knop . Dat het geen zin had om aan de bloemblaadjes te friemelen om het eerder te laten bloeien. Tja toen begon de nachtmerrie voor ons: er werd van ons verwacht om op een totaal tegengestelde manier te gaan werken.Het feit dat wij de experts waren mocht totaal niet baten. Het aankaarten hiervan had totaal geen zin.
    Eigenlijk was ik in de veronderstelling dat alle directies inmiddels een schrijven hebben van het ministerie van onderwijs aangaande het kleuteronderwijs .
    Ik hoop dat je droom versneld uitkomt .Want het is een heel ernstige situatie.
    groeten Jose

  • En de praktische oplossing is…..?

    • José

      Ingrid even dacht ik dat je vraag op mijn schrijven was ,omdat ik gisteren nog geen comments had gezien.. Ik was gisteren namelijk in de veronderstelling dat ik als eerste reageerde.
      Maar nu zie ik dat jouw schrijven gedateerd is op de 20e .
      Dus ik neem aan dat het een reactie is op Esther haar uiteenzetting.

      Ik denk niet of er een praktische oplossing is.Eerst zullen alle neuzen dezelfde kant op moeten staan.
      Dus moeten de mensen die bereid zijn te luisteren naar alle teleurgestelde kleuterjuffen = WSK en naar Dhr. Vervaet zich melden. Dan is het een kwestie van de tegenstanders verzoeken te solliciteren naar hogere groepen .Of een ander beroep kiezen.
      De directies verplichten tot een opleiding aangaande goed kleuteronderwijs .
      Ook de opleiding moet grondig veranderd worden .Als het goed is is men hier al mee bezig, want in de Tweede Kamer was men toch uiteindelijk tot deze conclusie gekomen. Bij goed kleuteronderwijs moet het uitgangspunt het kind zijn en niet van een methode.Sterker nog: helemaal geen methode ! De oplossing moet , hoe verschrikkelijk het er op het ogenblik ook voor staat voor de betreffende kleuters, niet te snel plaatsvinden ,omdat in dit geval haastige spoed = gaat niet goed.

      Misschien moeten we een oproep doen met de bekende woorden van Martin Luther King .We have a dream .

      Groeten José

      Groeten José

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *