reactie op de brief naar de leden

Een reactie plaatsen

Beste A,

Je schrijft: ‘Tot mijn verbijstering adviseer je om wel proefjes af te nemen bij kleuters waarvan je denkt dat ze toe zijn aan lezen en schrijven, en ze daarna woordjes aan te leren’.

  • Wij stellen inderdaad onder meer voor om bij kinderen in groep 2, waarvan je denkt dat ze leesrijp zijn (schrijfrijp is toch nog weer een enigszins ander verhaal), de schrijf- en leesproef af te nemen. Pas nadat is gebleken dat een kind leesrijp is, kan het leren lezen. In het algemeen lopen bij dit onderwerp ten minste twee punten door elkaar.
  • Het eerste punt is dat er op dit moment in het officiële onderwijsbeleid twee soorten toetsen worden erkend: tests en proeven. Uit een test komt altijd hoeveel procent een kind van een gemiddelde afwijkt. Het resultaat op een rijpheidsproef kan altijd geduid worden in termen van een ontwikkelingsnivo. Bijvoorbeeld, is dit kind in proefje X een oudere peuter, een kleuter of een jong schoolkind? Op feitelijke (en niet op ideologische) gronden wijst de WSK tests af en staat hij positief tegenover proeven.
  • Het tweede punt is het begrip kleuter. Dat wordt op ten minste drie manieren gebruikt. a. ‘Kind in groep 1 of 2’. b. ‘Kind tussen 4 en 7 jaar’ (of een variant erop zoals ‘kind tussen 4,5 en 6,5 jaar’). c. ‘Kind dat op een bepaald ontwikkelingsdomein (bijvoorbeeld ‘lezen’) beschikt over een bepaalde psychologische structuur, namelijk ‘onomkeerbaar abstract-logisch’ – Piagets ‘pre-operationele, onomkeerbare intelligentie’. De WSK mikt steeds op betekenis c. En dan moge het duidelijk zijn dat wij met jou te allen tijde tegen letterkennis en dergelijke voor kleuters (in betekenis c) zijn.

Je schrijft: ‘Tijdens mijn 30 jarige praktijk als hoofdleidster en directeur van de basisschool heb ik ervaren dat kleuters die echt rijp zijn om te leren lezen en schrijven dat heel graag ontwikkelen op hun eigen wijze en in eigen tempo.

  • Uit mijn eerdere reactie vloeit voort dat de WSK het hier vanzelfsprekend helemaal mee eens is. Anders gezegd: je hebt het in feite over een groep-2-kind (in betekenis a) dat op het domein ‘lezen’ geen ‘kleuter’ (in betekenis c) meer is maar een ‘jong schoolkind’ (in de zin van ‘over omkeerbare abstract-logische verbanden beschikkend’).Je schrijft: ‘Vertrouwen hebben in de natuurlijke ontwikkeling van kinderen is van levensbelang, geloof me het is elke keer weer een geweldige verrassing als een kleuter op onverwachte ogenblikken vraagt of het je voor mag lezen uit een leesboekje. Toch zijn er maar weinig 5 jarigen die er echt aan toe zijn heb ik ervaren. Spelen is noodzaak ook  nog voor kids in groep 3’.
  • Ook hiervan zal het je nauwelijks verbazen dat de WSK het helemaal met je eens is.
Je schrijft: ‘Ik heb 10 jaar ervaringsgericht onderwijs gegeven waar de kinderen en de leerkrachten veel baat bij hadden’.

Je schrijft: ‘vingerwijzing dat het ook mogelijk is om het zonder toetsen en methoden te doen. Het vraagt wel tijd en creativiteit van de leerkracht’.

  • Op één punt na: helemaal mee eens, vooral met je waarschuwing tegen ‘methoden’, want die zijn inderdaad de dood in de pot. Alleen op ‘mogelijk zonder toetsen’ zou ik een nuance willen aanbrengen, namelijk ‘zonder tests, maar niet noodzakelijkerwijze zonder proeven’.
  • Ten eerste, iemand met veel intuïtie voor de ontwikkeling van het kind heeft proeven waarschijnlijk niet of nauwelijks nodig: een proef kan het talent van een goede leerkracht nooit vervangen, hooguit kan een proef een intuïtie van zo’n leerkracht zichtbaar maken.
  • Ten tweede, bij ouders die per se willen dat hun kind leert lezen, kan het heel handig zijn om de schrijfproef en leesproef af te nemen. Van heel nabij heb ik zo onlangs meegemaakt dat ouders al weken lang erop aandrongen dat Sebastiaan, hun kind dat in september 6 jaar en 3 maanden was en dat volstrekt nog niet leesrijp was, vóór de jaarwisseling zou moeten kunnen lezen. Aan de hand van zijn resultaten op die proeven waren de ouders in een minuut om: nu zagen ze met hun eigen ogen hoe ver hun Sebastiaan af was van leesrijpheid – hij meende bijvoorbeeld dat in zijn schrijfsel SEBASTIAAN SEBA voor zijn voornaam stond, namelijk voor ‘see-bas-tie-aan’; de overige letters. dus TIAAN, waren er volgens hem bij om het S, E, B en A mogelijk te maken een feestje te vieren…
  • Ten derde, op een andere school heb ik het meegemaakt dat een kind van 8 jaar en 2 maanden nog niet leesrijp was. Doordat ik bij dat kind elke maand de schrijfproef en leesproef had afgenomen, kon de school aan de onderwijsinspectie laten zien dat dat kind nog niet leesrijp was. (Hier zit een heel verhaal om, maar dit is was de proeven betreft wel de kern.)

Ik hoop dat ik je schrik en verbijstering althans in een wat ander daglicht heb kunnen plaatsen en liefst helemaal heb weg kunnen nemen. Laat het me gerust weten, hoor, als dat niet het geval mocht zijn. En ook los daarvan zouden jij en ik over deze en nog vele andere onderwerpen úren met elkaar kunnen praten. Misschien moeten we dat maar eens doen! Doe gerust een voorstel!
Met vriendelijke groeten, 

Ewald Vervaet

2012-02-11-logo-kleuteronderwijs-transparant-met-tekst

 

Categorie: Kerngroep WSK, Nieuws

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *